Knowledge
-
របាយការណ៍ទៅលើ Encrypted Traffic Analysis
ខាងក្រោមនេះគឺជារបាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយដោយអង្គភាពសន្តិសុខអុីនធឺណិត (Cybersecurity) ដែលមានឈ្មោះថា ENISA (European Union Agency For Cybersecurity) ដែលបង្ហាញអំពីបរិបទបច្ចុប្បន្ននៃការវិភាគទៅលើត្រាហ្វិកដែលបានធ្វើកូដនីយកម្ម (encrypted traffic analysis) និងជាពិេសសគឺការជជែកពិភាក្សាគ្នាទៅលើវិធីសាស្ត្រដែលបានប្រើប្រាស់នៅក្នុងករណីចំនួន ៦ មានដូចជា៖ application identification, network analytics,…
Read More » -
តើ AI ជួយដល់ផ្នែកសន្តិសុខបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ?
តើ AI ជួយដល់ផ្នែកសន្តិសុខបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន យ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? ស្ទើរតែរាល់សប្តាហ៍ទៅហើយ ដែលព័ត៌មាននៃការបែកធ្លាយទិន្នន័យជាច្រើនរបស់ក្រុមហ៊ុនធំៗ ហើយស្ទើរតែរាល់ពេលទៅហើយ ដែលយើងទទួលបានអុីម៉ែលពីអ្នកផ្គត់ផ្គង់សេវា អំពីការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពទៅលើផលិតផល (ទាំងឧបករណ៍ និងសុសវែរ) នៅពេលដែលមានព័ត៌មានថ្មីនៃការបែកធ្លាយនោះ។ សូម្បីតែនៅផ្ទះក៏មិនមានសុវត្ថិភាព រួចផុតពីការវាយប្រហារផងដែរ ដោយសារតែឧបករណ៍ផ្ទាល់ខ្លួនជាច្រើនរបស់យើង ងាយនឹងរងគ្រោះណាស់ ហើយគ្មាននរណាម្នាក់រួចផុតពីការវាយប្រហារតាមអុីនធឺណិតនោះទេ។ សំណាងល្អ បច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗបាននឹងកំពុងតែលេចចេញដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងវិបត្តិមួយនេះ ដែលមួយក្នុងចំណោមនោះគឺបញ្ញាសិប្បនិម្មិត…
Read More » -
Poster – គន្លឹះសំខាន់សម្រាប់សុវត្ថិភាពអុីនធឺណិត
គន្លឺះសំខាន់ៗ សម្រាប់សុវត្ថិភាពអុីនធឺណិត ៖ សុវត្ថិភាពតាមអ៊ីនធើណិតគឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងសម័យបច្ចេកវិទ្យានេះ។ ប្រើសិនបើអ្នកមិនដឹងពីវិធី ដើម្បីការពារការវាយប្រហារតាមអ៊ីនធឺណិតនេះទេ ខាងក្រោមនេះគឺជាវិធីងាយៗមួយចំនួនដើម្បីជួយអ្នកក្នុងការរក្សាព័ត៌មានផ្ទាល់ខ្លួនរបស់អ្នកឱ្យមានសុវត្ថិភាព… ប្រែសម្រូលជាភាសាខ្មែរដោយលោក ជី សុផាត
Read More » -
AVI COMMENTARY: Covid-19 and Cybersecurity
Mr. OU Phannarith is a Research Fellow at the Centre for Inclusive Digital Economy (CIDE) of Asian Vision Institute (AVI) and…
Read More » -
គន្លឹះការពារខ្លួនពីការវាយប្រហារ Phishing Attacks
វិធីដ៏ងាយស្រួលបំផុតរបស់អ្នកវាយប្រហារចូលទៅកាន់ទិន្នន័យសំខាន់ៗរបស់អ្នក គឺតាមរយៈការលួចយកអត្តសញ្ញាណរបស់អ្នកប្រើប្រាស់។ រឿងជាច្រើននឹងកាន់តែអាក្រក់ ប្រសិនបើការលួចយកនូវអត្តសញ្ញាណនេះគឺប៉ៈទៅលើអ្នកប្រើប្រាស់ដែលមានសិទ្ធិទូលាយ (broader priviledge) ហើយវាក៏នឹងផ្តល់អោយអ្នកវាយប្រហារនូវសិទ្ធិធំធេងផងដែរ ដើម្បីវាយលុកទៅក្នុងប្រព័ន្ធរបស់អ្នក។ យោងទៅតាមការសិក្សាមួយនៅក្នុងឆ្នាំ 2019 បានឱ្យដឹងថា ៧៤% នៃអ្នកឆ្លើយតប ដែលស្ថាប័នរបស់ពួកគេមានការរំលោភបំពានទៅលើទិន្នន័យ (data breach) នោះ បានទទួលស្គាល់ថាឧប្បទេវហេតុនៃការវាយលុកសន្តិសុខ គឺពាក់ព័ន្ធទៅនឹងអ្នកប្រើប្រាស់ដែលមានសិទ្ធិធំទូលាយ (privileged…
Read More » -
ពាក្យសម្ងាត់ដែលអាក្រក់បំផុតទាំង ២៥ និងគន្លឹះសុវត្ថិភាពទៅលើពាក្យសម្ងាត់
តើអ្វីដែលពាក្យសម្ងាត់ដ៏មានប្រជាប្រិយភាពបំផុតជារៀងរាល់ឆ្នាំចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2013 មកនោះ? ប្រសិនបើអ្នកឆ្លើយថា “password” នោះគឺជិតត្រឹមត្រូវ ។ “Qwerty” គឺជាពាក្យសម្ងាត់ផ្សេងមួយទៀតដែលពេញនិយមប្រើប្រាស់ផងដែរ ប៉ុន្តែពាក្យដែលពេញនិយមបំផុតនោះគឺជាពាក្យសម្ងាត់ “123456” ។ តាមការបញ្ជាក់របស់ពាក្យសម្ងាត់ដែលពេញនិយមក្នុងការប្រើប្រាស់ទាំង 25 របស់ក្រុមហ៊ុន SplashData បានឱ្យដឹងថា មនុស្សជាច្រើនរាប់ពាន់នាក់នៅតែពេញនិយមក្នុងការប្រើប្រាស់នូវលេខសម្ងាត់ “123456” ។ ពាក្យសម្ងាត់ “123456” នេះគឺជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ2 នៅក្នុងឆ្នាំ 2011 និង 2012 ហើយវាក៏ជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ 1 ជារៀងរាល់ឆ្នាំរហូតដល់ឆ្នាំ 2019 នេះបើតាមបញ្ជីរបស់ SplashData ដែលធ្វើការ វិភាគទៅលើពាក្យសម្ងាត់ជាច្រើន ដែលមានការបែកធ្លាយនៅលើអុីនធឺណិត។…
Read More » -
តើអ្នកដឹងទេថាអ្វីទៅហៅថា និយ័តករទូរគមនាគមន៍ ?
តើអ្នកដឹងទេថាអ្វីទៅហៅថា និយ័តករទូរគមនាគមន៍ ? អ្វីទៅជានិយ័តកម្ម? ហើយហេតុអ្វីបានជាគេចង់បង្កើតឱ្យមាននិយ័តករ ក្នុងវិស័យទូរគមនាគមន៍? ហើយនិយ័តករទូរគមនាគមន៍នេះ វាមានការ វិវត្តិន៍ និងប្រែប្រួលជាជំនាន់ៗយ៉ាងដូចម្តេច និងដោយសារអ្វី? ហើយ នៅក្នុងបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានទាំង ១០ បានបង្កើតនិយត័ករ នេះយ៉ាងដូចម្តេច? ខាងក្រោមជាចម្លើយ៖ ១) អ្វីទៅហៅថានិយ័តករទូរគមនាគមន៍ ?…
Read More » -
ការវិវត្តន៍នៃបច្ចេកវិទ្យា 5G, ផ្លូវទៅកាន់បច្ចេកវិទ្យា 6G
3GPP (Third Generation Partnership Project) បានកំនត់ន័យបច្ចេកវិទ្យាចល័តជំនាន់ទីប្រាំ (5G) នៅក្នុងការចេញផ្សាយបច្ចេកទេស Release 15 ដើម្បីសំរេចនូវតម្រូវការនៃការបំពេញមុខងារ IMT-2020 របស់សហភាពទូរគមនាគមន៍អន្តរជាតិ ITU និងជួយអោយសម្រេចបាននូវប្រភេទនៃសេវាខុសៗគ្នាដែលត្រូវគ្នានឹងសេណារីយ៉ូនៃការប្រើប្រាស់ទាំងឡាយដូចជា enhanced Mobile Broadband (eMBB), Ultra…
Read More » -
តេីអ្វីជា “Omnichannel” ?
តេីអ្វីជា “Omnichannel” ? តើវាមានសារៈសំខាន់ក្នុងការបង្កេីតបទពិសោធន៍ ដែលអតិថិជនពេញចិត្តយ៉ាងដូចម្តេច? បច្ចុប្បន្ន ក្នុងប្រព័ន្ធវេបសាយ ពាក្យថា “Omnichannel” ឬ “omni-channel” ឬ “omni channel” ជាយន្តការមួយកំពុងមានការពេញនិយមប្រើប្រាស់ដោយបណ្តាអាជីវកម្ម ឬស្ថាប័ន ដេីម្បីផ្តល់ជូនអតិថិជនរបស់ខ្លួននូវជម្រេីសក្នុងការទំនាក់ទំនង និងការទទួលសេវាកម្ម។ “Omni” មកពីពាក្យថា…
Read More » -
វាក្យស័ព្ទប្រើក្នុងប្រព័ន្ធបញ្ជូនពត៌មានតាមផ្កាយរណប
1. Satellite transponder ឧបករណ៍ផ្សាយតបនៃផ្កាយរណប – ឧបករណ៍ផ្សាយតប transponder គឺជាប្រព័ន្ធកូន subsystem មួយដែលមិនអាចខ្វះបាននៅលើផ្កាយរណប (space segment subsystems) មួយ។ – ផ្កាយរណបមួយមានផ្ទុកកាណាល់ channels ច្រើន, ពោលគឺមាន transponders…
Read More » -
វិធីសាស្រ្តវាយប្រហារ APTs ជាមួយនឹងវីរ៉ុស COVID-19
វីរ៉ុសកូវីដ១៩ (COVID-19) បានក្លាយជាការរាតត្បាតជាសកល ហើយនេះគឺជាពេលវេលាល្អបំផុតសម្រាប់អ្នកវាយប្រហារដើម្បីទាញយកផលប្រយោជន៍ពីការភ័យខ្លាចជារួមរបស់យើងទាំងអស់គ្នា ដើម្បីបង្កើនលទ្ធភាពនៃការវាយប្រហារឱ្យបានជោគជ័យ។ ពួកឧក្រិដ្ឋជនបច្ចេកវិទ្យាបានអនុវត្តន៍យុទ្ធនាការបន្លំសារឥតបានការ (spam email) និងបោកបញ្ជោត (phishing) ដោយប្រើវីរ៉ុសកូវីដ១៩ ដើម្បីជាការទាក់ទាញដល់រដ្ឋាភិបាល និងអង្គភាពមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។ ចាប់ពីចុងខែមករាមក ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនបច្ចេកវិទ្យា និងក្រុមដែលមានការគាំទ្រពីរដ្ឋ (state-sponsore) ឬក្រុម APTs បាននឹងកំពុងប្រើប្រាស់ការបោកបញ្ឆោតពាក់ព័ន្ធទៅនឹងប្រធានបទមេរោគកូវីដ១៩…
Read More » -
គណនាល្បឿន LTE downlink peak data rate (estimated calculation)
១-និយមន័យមួយចំនួន – Resource Element (ធាតុផ្សំជាធនធាន): គឺជាឯកតាតូចបំផុតមួយនៃធនធានសំរាប់ការបញ្ជូនក្នុង downlink និង uplink។ RE មួយត្រូវបានកំនត់និយមន័យថាជារលក sub-carrier មួយក្នុងដែនប្រេកង់លើ (ត្រូវគ្នានឹង) និមិត្តសញ្ញា OFDM symbol មួយនៅក្នុងដែនពេល (time domain)…
Read More » -
ការគណនា Power Budget and Power Margin សម្រាប់ Fiber-Optic Cables
មុននឹងធ្វើការបំពាក់ (cabling) សំនុំប្រព័ន្ធខ្សែអុបទិក (cable plant) នៅក្នុងគំរោងជាក់លាក់មួយគេតែងធ្វើការគណនាមួយចំនួនសំរាប់ការ design លីងនៃគំរោងនោះ។ ខាងក្រោមនេះគឺជាវិធីមួយដើម្បីប៉ាន់ប្រមាណតំរូវការថាមពលអុបទិកនៃលីងមួយនៅក្នុងគំរោង: 1. គណនាកញ្ចប់អានុភាពសំរាប់ខ្សែអុបទិក (Power Budget, System Gain) កញ្ចប់ power budget នេះជាអ្នកកំនត់ដ៏សំខាន់មួយនៃកំហាតបង់អតិបរមា (maximum…
Read More » -
ភាពខុសគ្នារវាង រដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិក និង រដ្ឋាភិបាលឌីជីថល
តើអ្នកទាំងអស់គ្នា មានដែលឆ្ងល់ឬទេ ថាតើពាក្យរដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិក (e-Government) និងរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល (Digital Government) មានភាពខុសគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច? ដើម្បីបកស្រាយទៅលើពាក្យនេះ លោក Khemera Mok បានធ្វើការបកស្រាយចំងល់ពាក់ព័ន្ធទៅនឹងទស្សនាទាននៃពាក្យទាំងនេះដូចខាងក្រោម៖ ស្វែងយល់អំពីនិយមន័យនៃ #រដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិក, #រដ្ឋាភិបាលឌីជីថល, #បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល និង #តម្លៃសាធារណៈ ដែលបានកំណត់ក្នុងសេចក្តីណែនាំអំពីយុទ្ធសាស្រ្តរដ្ឋាភិបាលឌីជីថល រៀបរៀងដោយ OECD កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែកក្តដា ឆ្នាំ២០១៤៖ រដ្ឋាភិបាលអេឡិកត្រូនិក…
Read More » -
ការគ្រប់គ្រងសន្តិសុខអុីនធឺណែត Vs. ការគ្រប់គ្រងព័ត៌មានវិទ្យា
ច្រើនជាងពេលណាៗទាំងអស់ អ្នកធ្វើសេចក្តីសម្រេចចិត្តនៅក្នុងអាជីវកម្មគ្រប់កម្រិតពឹងផ្អែកលើការមានព័ត៌មាន ដែលពួកគេត្រូវការនៅចុងម្រាមដៃរបស់ពួកគេ។ អ្នកគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រនិងព័ត៌មាន ដែលហៅថាអ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន (ឬ IT) ធ្វើការដើម្បីធ្វើឱ្យព័ត៌មានអាចទាញយកមកប្រើប្រាស់បាននៅពេលដែលត្រូវការ ។ សម្រាប់ហេតុផលនេះដែលអាជីវកម្មខ្នាតតូចនិងមធ្យមភាគច្រើន ច្រឡំអ្នកគ្រប់គ្រង IT គឺជាអ្នកជំនាញសន្តិសុខតាមអុីនធឺណែត។ តាមពិតសន្តិសុខតាមអុីនធឺណែតមិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មានទេ។ វាគឺជាហានិភ័យអាជីវកម្មសម្រាប់អាជីវកម្មគ្រប់ទំហំទាំងអស់។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ អង្គភាពជាច្រើនពឹងផ្អែកលើបុគ្គលិកផ្នែកបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន (អាយធី) សម្រាប់សុវត្ថិភាពអុីនធឺណែត ដោយទុកឱ្យពួកគេប្រឈមនឹងហានិភ័យនៃការបំពានទិន្នន័យ…
Read More »
