GeneralKnowledgeSecurity NewsSecurity Tips

ហានិភ័យនៅលើទូរស័ព្ទដៃស្មាតហ្វូន

ISAC Cambodia (InfoSec)

ទូរស័ព្ទដៃទំនើប បានផ្តល់មុខងារជាច្រើនដល់អ្នកប្រើប្រាស់ ដែលក្នុងនោះរួមមាន ការហៅចេញចូល ស្តាប់បទចម្រៀង និងមើលវីដេអូជាដើម។ អ្វីដែលពិសេសជាងនេះទៅទៀតនោះ ទូរស័ព្ទដៃទំនើបមានលទ្ធភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ អីុនធឺណែតដើម្បីចូលទៅកាន់ កម្មវិធីមួយចំនួនដូចជា ហ្វេសប៊ុក ដើម្បីធ្វើការបញ្ជូនសារជាអក្សរ សម្លេង ឬរូបភាពទៅកាន់បុគ្គលដទៃទៀត។

ក្នុង​សម័យ​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ​ទូរ​ស័ព្ទ​ដៃទំនើប​បាន​ដើរ​តួ​នាទី​យ៉ាង​សំខាន់​ នៅ​ក្នុង​ជីវ​ភាព​រស់​នៅ​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ​របស់​បុគ្គល​ម្នាក់ៗ​។ ជា​លទ្ធ​ផល​មនុស្ស​គ្រប់​រូប​សុទ្ធ​តែ​ មាន​ទូរស័ព្ទ​ដៃ​ទំនើប​ប្រើ​ប្រាស់​ ​ដោយ​សារ​មូល​ហេតុ​មួយ​ចំនួន​ដូច​ជា ​ជម្រើស​ដ៏​ច្រើន​នៃ​ប្រភេទ​ទូរស័ព្ទ​នៅ​លើ​ទី​ផ្សារ​ គួប​ផ្សំ​ជា​មួយ​តម្លៃ​សមរម្យ​ និង​មុខ​ងារ​សំខាន់ៗ​ដែល​វា​បាន​ផ្តល់​ឲ្យ​។

បញ្ហា​របស់​ទូរស័ព្ទ​ដៃ​ទំនើប​

បើ​ទោះ​បី​ជា​ទូរស័ព្ទ​ទំនើប​ បាន​ផ្តល់​នូវ​អត្ថ​ប្រយោជន៍​ជា​ច្រើន​ក៏​ដោយ​ ប៉ុន្តែ​វា​ក៏បាន​ផ្តល់​នូវ​ផល​អវិជ្ជមាន​ជា​ច្រើន​សម្រាប់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​ផង​ដែរ​។ យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា​ទូរស័ព្ទ​ដៃ​ទំនើប​ មិន​មែន​បង្កើត​ឡើង​ក្នុង​មុខ​ងារ​សម្រាប់​ការពារ​ឯកជន​ភាព​ និង​សុវត្ថិភាព​របស់​អ្នក​ឡើយ​។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ វា​បាន​ធ្វើ​ឱ្យ​ឯកជន​ភាព​របស់​អ្នក​ត្រូវ​បាន​បាត់​បង់​តាម​រយៈការ​ប្រើ​ប្រាស់​អីុនធឺណែត​។ ទូរស័ព្ទ​ដៃ​ទំនើប​មើល​ទៅ​ហាក់​ដូច​ជា​សាមញ្ញ​ ប៉ុន្តែ​វា​មិន​ដូច​អ្វី​ដែល​អ្នក​គិត​ឡើយ​។ បើ​សិន​ជា​យើង​ប្រៀប​ធៀប​ កុំព្យូទ័រ​ជាមួយ​ទូរស័ព្ទ​ដៃ ​យើង​ឃើញ​ថា​ទូរស័ព្ទ​ពិបាក​ក្នុង​ការ​តាម​ដាន​ពីការ​ឆ្លង​មេរោគ​ (Infecting phones with malware) ហើយ​ប្រព័ន្ធ​ប្រើ​ប្រាស់​របស់​វា​ ក៏​មិន​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​គ្រប់​គ្រង​ជាង​កុំព្យូទ័រ​ផង​ដែរ​។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត​ វា​ក៏​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ផ្លាស់​ប្តូរ​ នូវ​ប្រព័ន្ធ​ដំណើរ​របស់​វា​ (Operating System)។​ ប៉ុន្តែ​អ្វី​ដែល​ជា​បញ្ហា​ធំ​បំផុត​របស់​ទូរស័ព្ទ​គឺ​ វា​បង្កើត​ឱ្យ​មាន​ភាព​ងាយ​ស្រួល​ ក្នុង​ការ​តាម​ដាន​ពី​សំណាក់​ ក្រុម​ហ៊ុន​ទូរស័ព្ទ​ និង​ជនទីបី​ ដោយប្រើប្រាស់​ឧបករណ៍​ទំនើបៗ​​។ ខាង​ក្រោម​នេះ​ គឺ​ជា​វិធី​សាស្ត្រ​មួយ​ចំនួន​ដើម្បី​ធ្វើ​ការ​តាម​ដាន​សកម្មភាព​នៅ​លើ​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​។

១- ការ​តាម​ដាន​ពី​ទី​តាំង​របស់​អ្នក​ (Location Tracking)

ដើម្បី​ធ្វើ​ឲ្យ​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​មាន​ដំណើរ​ការ​ក្នុង​ការ​ ហៅ​ចេញ​ចូល​ និង​ប្រើ​អីុនធឺណែត​បាន​ ដំបូង​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ត្រូវ​មាន​សេវា​ទូរស័ព្ទ​គ្រប់​គ្រាន់​។ ជា​ការ​ពិត​ណាស់​ សេវា​ទូរស័ព្ទ​ត្រូវ​បាន​ផ្តល់​ឲ្យ​តាម​រយៈ​អង់​តែន​ដែល​មាន​នៅ​ជិត​អ្នក​។ នេះ​ហើយ​ជា​មូល​ហេតុ​ ដែល​ជួន​កាល​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​ មិន​សូវ​មាន​សេវា​ ប្រ​សិន​បើ​អ្នក​រស់​នៅ​ក្នុង​តំបន់​ដែល​នៅ​ឆ្ងាយ​ពី​បង្គោល​អង់​តែន​។

លើស​ពី​នេះ​ទៀត​ មុខ​ងារ​របស់​សេវា​ទូរស័ព្ទ​ មាន​លក្ខណៈ​ពិ​សេស​ លើស​អ្វី​ដែល​អ្នក​បាន​គិត​។ សេវា​ទូរស័ព្ទ​មាន​លទ្ធភាព​ក្នុង​ការ​តាម​ដាន​ និង​កំណត់​ទីតាំង​របស់​អ្នក​គ្រប់​ពេល​វេលា​ និង​រាល់​ទី​កន្លែង​ដែល​អ្នក​បាន​ទៅ​។ ក្រុម​ហ៊ុន​ទូរស័ព្ទ​មានលទ្ធភាព​ពិនិត្យរាល់​សកម្មភាពរបស់អ្នកនៅលើទូរស័ព្ទដូចជាការហៅចេញ ហៅចូល ការសន្ទនាគ្នា និង​ការផ្ញើសារ​តាមរយៈលេខទូរស័ព្ទផ្ទាល់ជាដើម។​ ឧទាហរណ៍ ​ជាក់​ស្តែង​នៅ​ប្រទេស​អាល្លឺម៉ង​ លោក​ ម៉ាល់​ស្ពីត​ បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ច្បាប់​ស្តី​ពី​ឯកជន​ភាព​ដើម្បី​ប្តឹង​ទៅ ​ក្រុម​ហ៊ុន​ទូរស័ព្ទ​ដើម្បី​ឲ្យ ​ពួក​គេ​ផ្ទេរ​នូវ​កំណត់​ត្រា​សកម្មភាព​ក្នុង​ប្រើ​ប្រាស់​ទូរស័ព្ទ​របស់​គាត់​។ ជា​ចុង​ក្រោយ ​លោក​ស្ពីត​ បាន​ចែក​រំលែក​ព័ត៌មាន​ទាំង​អស់​នោះ​ដើម្បី​ឲ្យ​សាធារណជន​ទូទៅ​យល់​អំពី​ដំណើរ​ការ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ទូរស័ព្ទ​ក្នុង​ការ​តាម​ដាន​សកម្មភាព​ របស់​អ្នក​ប្រើ​ប្រាស់​។

លើស​ពី​នេះ​ទៀត​ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ជឿន​លឿន​ខ្លះ​ទៀត​ គេ​បាន​ប្រើ​ប្រាស់​ឧបករណ៍​ដើម្បី​ប្រមូល​ព័ត៌មាន​ពី​ទី​កន្លែង​របស់​ទូរស័ព្ទ​។ ឧបករណ៍​នោះ​មាន​ ឈ្មោះ​ថា​ IMSI​ Catchers​។ ឧបករណ៍​នេះ​មាន​សមត្ថភាព​ក្នុង​ការ​ក្លែង​បន្លំ​ជា​អង់​តែន​ទូរ​ស័ព្ទ​ រួច​ភ្ជាប់​ទៅ​កាន់​ទូរស័ព្ទ​ដែល​នៅ​ជិត​វា​។ ទន្ទឹម​នឹង​នេះ ​ឧបករណ៍​នេះ​ចាប់​ផ្តើម​ធ្វើ​កំណត់​ត្រា​រាល់​សកម្មភាព​ទាំង​អស់​របស់​ទូរស័ព្ទ​។ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ ​គ្មាន​កម្ម​វិធី​ណា​ដែល​ទប់​ស្កាត់​ IMSI​ Catchers​ បាន​ឡើយ​ក្រៅ​ពី​ផ្តាច់អីុនធឺណែត​ និង​ Roaming​ នៅ​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​ដើម្បី​ការពារ​ក្នុង​ IMSI​ Catchers​ ក្នុង​ការ​ភ្ជាប់​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​។​

២- ការ​បែក​ធ្លាយ​ព័ត៌មាន​តាម​រយៈ​កម្ម​វិធី​ ​(App) និង Web browsing

ទូរស័ព្ទ​ទំនើប​ បាន​កំណត់​ឲ្យ​ទូរស័ព្ទ​ ទាំង​អស់​បង្ហាញ​ពី​ទី​តាំង​តាម​រយៈ​ GPS​ និង​ Location​ ជា​ដើម​។ ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ ការ​ប្រើ​ប្រាស់​កម្ម​វិធី​ (App)​ បាន​ផ្សារ​ភា្ជប់​ជា​មួយ​ ការ​ទំនាក់​ទំនង​ ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ ការ​លេង​ល្បែង​កម្សាន្ត​ ការ​បញ្ជា​ទិញ​ទំនិញ​ និង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​សេវា​កម្ម​ផ្សេងៗ​ ជា​មួយ​ដើម​។ ប៉ុន្តែ​ដើម្បី​ទទួល​បាន​សេវាកម្ម​ទាំង​នោះ​ ជួន​កាល​អ្នក​ត្រូវ​ ប្រាប់​កម្ម​វិធី​ទាំង​នោះ​ អំពី​ទី​កន្លែង​ស្នាក់​នៅ​របស់​អ្នក​។ កម្ម​វិធី​ (App) ទាំង​អស់​នេះ​ទទួល​ព័ត៌​មាន​របស់​អ្នក​បាន​តាម​រយៈ ​ការ​ឆ្លង​កាត់​តាម​ក្រុម​ហ៊ុន​ទូរស័ព្ទ​។ នេះ​ជា​ចំណុច​មួយ​ដែល​បង្កើត​ជា​ឱកាស​ សម្រាប់ឱ្យ​ជន​ទី៣​ តាម​ដាន​ពី​ទី​តាំង​របស់​អ្នក​។ ដើម្បី​ទប់​ស្កាត់​នូវ​បញ្ហា​មួយ​នេះ​ អ្នក​គួរ​តែ​ចៀស​វាង​ ក្នុង​ការ​តម្លើង (Install)​ App​ ណា​ដែល​អ្នក​មិន​ចាំ​បាច់​ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ ហើយ​ត្រូវ​ប្រាកដ​ថា​កម្ម​វិធី​ (App)​ ដែល​អ្នក​បាន​តម្លើងគឺ​អាច​ទុក​ចិត្ត​បាន​ និង​មាន​ប្រភព​ច្បាស់​លាស់​ដូច​ជា ​ការ​ដំឡើង​ពី​ Play​ Store​ និង​ App​ Store​ ជា​ដើម​។​ ម្យ៉ាង​វិញ​ទៀត​ អ្នក​គួរ​តែ​បិទ​ Location​ ឬ​ GPS​ របស់​អ្នក​នៅ​ពេល​អ្នក​ឈប់​ប្រើ​ប្រាស់​ App​ ទាំង​នោះ​។

៣- ការ​ឃ្លាំ​មើលតាម​រយៈកិច្ច​សន្ទនា​នៅ​លើ​ទូរស័ព្ទ​

ប្រព័ន្ធ​ទូរស័ព្ទ​ទាំង​អស់​ មិន​មែន​បង្កើត​ឡើង​ ក្នុង​គោល​បំណង​ដើម្បី​ការពារ​អ្នក​ប្រើប្រាស់​ ឬ​ទប់​ស្កាត់​ពី​ការ​លួច​ស្តាប់​ពី​បុគ្គល​ទី​៣​ឡើយ​។​ ដូចេ្នះ​បាន​ន័យ​ថា​ប្រសិន​បើ​ នរណា​ម្នាក់​មាន​បច្ចេក​វិទ្យា ​និង​ជំនាញ​គ្រប់​គ្រាន់​បុគ្គល​នោះ​ប្រាកដ​ជាអាច​មាន​លទ្ធ​ភាព​ក្នុង​ការ​ស្តាប់​កិច្ច​សន្ទនា​របស់​អ្នក​បាន​ជា​មិន​ខាន​។

យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា​ការ​ហៅ​ចេញ​ ឬ​ហៅ​ចូល​ និង​ការ​ផ្ញើ​សារ​តាម​រយៈ​ទូរស័ព្ទ​ដៃ​ មិន​មាន​សុវត្ថិភាព​ឡើយ​។ របៀប​ទំនាក់​ទំនង​ទាំង​អស់​នេះ​ បង្កើត​ជា​ឱកាស​ដល់​ជន​ទី៣​ ក្នុង​ការ​ឃ្លាំ​មើល​កិច្ច​សន្ទនា​របស់​អ្នក​។ ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន​នេះ​ បច្ចេក​វិទ្យា​ជា​ច្រើន​ ត្រូវ​បាន​បង្កើត​ឡើង​ដើម្បី​ទប់​ស្កាត់​ ក្នុង​ការ​ឃ្លាំ​មើល​កិច្ច​សន្ទនា​របស់​សាធារណៈជន​ទូ​ទៅ​។​ កម្ម​វិធី​ទាំង​នោះ​ ត្រូវ​បាន​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​ប្រព័ន្ធ​បច្ចេក​វិទ្យា​មួយ​ ដែល​មាន​ឈ្មោះ​ថា​ អ៊ីនគ្រីបសិន (Encryption)​។ ដូច​នេះ​នៅ​ពេល​ ដែល​អ្នក​ធ្វើ​ការ​ទំនាក់​ទំនង​គ្នា​តាម​ប្រព័ន្ធ​អីុនធឺណែត​ ដោយ​ប្រើ​ប្រាស់​កម្ម​វិធី​ ដែល​មាន​អ៊ីន​គ្រីប​សិន​នេះ​។ វា​អាច​ធា​នា​នូវ​សុវត្ថិភាព​ និង​ឯក​ជន​ភាព​របស់​អ្នក​ ព្រោះ​ថា​កម្ម​វិធី​ទាំង​អស់​នេះ​អាច​ផ្តល់​នូវ​ស្រទាប់​ ការ​ពារ​ដែល​មាន​ប្រសិទ្ធ​ភាព​ ក្នុង​ការ​ជៀស​វាង​មិន​ឲ្យ​បុគ្គល​ ឬ​ស្ថាប័ន​ណា​មួយ​លួច​ស្តាប់​កិច្ច​សន្ទនា​របស់​អ្នក​បាន​ឡើយ​។​

៤- ការ​ឆ្លង​មេរោគ​នៅ​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​

ទូរស័ព្ទ​អាច​ឆ្លង​មេរោគ​បាន​ តាម​រយៈការ​តម្លើង​នូវ​កម្ម​វិធី​ ​ពី​គេហទំព័រ​ដែល​មាន​ប្រភព​មិន​ច្បាស់​លាស់​។​ ឧទាហរណ៍​ កម្ម​វិធី​មេរោគ​ដែល​នៅ​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​អាច​មើល​កិច្ច​សន្ទនា ​ឬ​ រូប​ភាព​ដែល​មាន​ក្នុង​ទូរស័ព្ទ​របស់​អ្នក​បាន​។​ វា​ក៏​អាច​មាន​លទ្ធ​ភាព​ក្នុង​ការ​បញ្ជា​កាមេរ៉ា​ ឬ​ម៉ៃក្រូហ្វូន​របស់​ទូរស័ព្ទ​អ្នក​ឲ្យ​មាន​ដំណើរ​ការ​ដោយ​ខ្លួន​ឯង​ផង​ដែរ​។ វិធី​សាស្ត្រ​នេះ​ត្រួវ​បាន​ប្រើ​​ នៅ​បណ្តា​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ដើម្បី​តាម​ដាន​សកម្មភាព​ នៅ​លើ​ទូរស័ព្ទ​របស់​បុគ្គល​សំខាន់ៗ​ នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​ពួក​គេ​។ ភាព​មិន​ប្រ​ក្រ​តី​បែប​នេះ​ បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​សាធារណៈ​ជន​ចាប់​ផ្តើម​មាន​ភាព​ប្រុង​ប្រយ័ត្ន​ ក្នុង​ការ​ប្រើ​ប្រាស់​ទូរ​ស័ព្ទ​។ស្ថាប័ន​ខ្លះ​បាន​ណែ​នាំ​ឲ្យ​យក​ ទូរ​ស័ព្ទ​ដាក់​ក្រៅ​បន្ទប់​ប្រជុំ​ ឬ​បិទ​ទូរស័ព្ទ​តែ​ម្តង​ ក្នុង​ករណី​មាន​កិច្ច​ពិភាក្សា​សំខាន់​ៗ។    

សម្រាប់អ្នកដែលចង់តាមដានព័ត៌មាននៅក្នុងស្មាតហ្វូន អាចធ្វើការទាញយក App នៅក្នុង ​AppStore & PlayStore

ចូលរួមទៅក្នុងបន្ទប់ផ្តល់ព័ត៌មាន Telegram channel សម្រាប់ទទួលបានព័ត៌មានចុងក្រោយស្តីពីសន្តិសុខអុិនធឺណិតទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស៖ https://t.me/infosecisac ចង់ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម សូមទំនាក់ទំនង info@secudemy.com

Subscribe to our Telegram channel for the latest updates on the Cybersecurity Breaking News in both locally and internationally: https://t.me/infosecisac.

For advertising: info@secudemy.com or Phone: +855 69 690 280

>> ព័ត៌មានខាងលើនេះត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីក្នុងវេបសាយ DigitalHub101

Show More
Apsara Media Services (AMS)

Chan Pheaktra

លោក ចាន់ ភក្ត្រា គឺជាអ្នកនិពន្ធមួយរូបផ្នែកសន្តិសុខបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាន ដោយផ្តោតទៅលើព័ត៌មានទូទៅ។ លោកចូលចិត្តស្រាវជ្រាវ និងចែករំលែកចំណេះដឹងថ្មីៗស្តីអំពីបច្ចេកវិទ្យាផងដែរ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោក ភក្ត្រា ក៏មានចំណេះដឹងខាងផ្នែកឌីជីថលម៉ាឃីតធីង (Digital Marketing) ផងដែរ។

Related Articles

Back to top button