cybersecurity
-
General
មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសុវត្ថិភាពបណ្តាញ៖ ការការពារហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរបស់អ្នក
សុវត្ថិភាពបណ្តាញគឺជាផ្នែកដ៏សំខាន់នៃយុទ្ធសាស្ត្រសុវត្ថិភាពតាមប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត។ ការធានាថាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបណ្តាញរបស់អ្នកត្រូវបានការពារយ៉ាងត្រឹមត្រូវគឺជាជំហានដំបូងក្នុងការការពារប្រព័ន្ធនិងទិន្នន័យរបស់អ្នកពីការវាយប្រហារតាមអុីនធឺណិត។ ១. ចំណោទបញ្ហានៃសុវត្ថិភាពបណ្តាញសព្វថ្ងៃ បណ្តាញក្នុងយុគ្គសម័យទំនើបជួបប្រទះនឹងបញ្ហាប្រឈមផ្នែកសុវត្ថិភាពដ៏ធំបំផុតជាងពេលណាៗទាំងអស់៖ ភាពស្មុគស្មាញកាន់តែកើនឡើងនៃបណ្តាញដោយសារការបង្កើនការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ចល័ត ការធ្វើការពីចម្ងាយ និងសេវាកម្មផ្ទុកទិន្នន័យតាមក្លោដ (cloud) ការពង្រីកនូវផ្ទៃវាយប្រហារ (attack surface) ដោយសារតែការកើនឡើងនៃឧបករណ៍ IoT និងកម្មវិធីប្រើប្រាស់តាមក្លោដ ការផ្លាស់ប្តូរព្រំដែនបណ្តាញប្រពៃណី ដោយសារការងារពីចម្ងាយនិងបច្ចេកវិទ្យាចល័ត ការវាយប្រហារដែលកាន់តែស្មុគស្មាញ រួមទាំងការវាយប្រហារកម្រិតខ្ពស់ (APTs)…
Read More » -
Security Tips
គោលការណ៍សំខាន់ៗនៃសុវត្ថិភាពតាមប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត
សុវត្ថិភាពតាមប្រព័ន្ធអុីនធឺណិតគឺជាការអនុវត្តនៃការការពារប្រព័ន្ធកុំព្យូទ័រ ម៉ាស៊ីនមេ កម្មវិធី និងទិន្នន័យពីការចូលប្រើប្រាស់ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត ឬការប៉ុនប៉ងវាយប្រហារតាមប្រព័ន្ធឌីជីថល។ ក្នុងសម័យបច្ចេកវិទ្យាបច្ចុប្បន្ន ទិន្នន័យគឺជាទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មានតម្លៃបំផុត ហើយការការពារវាមិនមែនជាជម្រើសទៀតទេ ប៉ុន្តែវាជាការចាំបាច់ដោយសារតែការវិវឌ្ឍនៃការគំរាមកំហែងតាមអុីនធឺណិតមានភាពស្មុគស្មាញកាន់តែខ្លាំងឡើងៗ។ ការវាយប្រហារតាមអុីនធឺណិតសព្វថ្ងៃនេះ មិនត្រឹមតែផ្តោតលើការលួចទិន្នន័យហិរញ្ញវត្ថុប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងមានគោលបំណងបំផ្លាញហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗរបស់ជាតិ បង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះក្រុមហ៊ុន និងរំខានដល់ប្រតិបត្តិការអាជីវកម្មថែមទៀតផង។ ដូច្នេះ ការយល់ដឹងស៊ីជម្រៅអំពីមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃសុវត្ថិភាពតាមអុីនធឺណិត គឺជាកាតព្វកិច្ចចំពោះគ្រប់អង្គភាព។ ១. ធាតុសំខាន់ៗនៃសុវត្ថិភាពតាមប្រព័ន្ធអុីនធឺណិត (CIA…
Read More » -
Security Tips
ការគំរាមកំហែងពីខាងក្នុង (Insider Threats)
ការគំរាមកំហែងពីខាងក្នុងសំដៅលើគ្រោះថ្នាក់ដែលកើតចេញពីបុគ្គលិក អតីតបុគ្គលិក អ្នកម៉ៅការ ឬដៃគូអាជីវកម្មដែលមានការអនុញ្ញាតឱ្យចូលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ និងទិន្នន័យរបស់អង្គភាព។ ការគំរាមកំហែងទាំងនេះមានគ្រោះថ្នាក់ជាពិសេស ដោយសារពួកគេមានចំណេះដឹងខាងក្នុង និងសិទ្ធិចូលប្រើប្រាស់ស្របច្បាប់ទៅកាន់ប្រព័ន្ធឌីជីថលសំខាន់ៗ។ មិនដូចការគំរាមកំហែងពីខាងក្រៅទេ ការគំរាមកំហែងពីខាងក្នុងអាចគេចផុតពីយន្តការឃ្លំាមើល និងការការពារសន្តិសុខតាមបែបប្រពៃណី ហើយធ្វើឱ្យមានការលំបាកក្នុងការរកឃើញនិងទប់ស្កាត់។ ១. ប្រភេទនៃការគំរាមកំហែងពីខាងក្នុង ការគំរាមកំហែងពីខាងក្នុងអាចបែងចែកជាច្រើនប្រភេទអាស្រ័យលើចេតនា និងវិធីសាស្រ្តរបស់ពួកគេ៖ ការគំរាមកំហែងដោយចេតនា៖ បុគ្គលដែលមានចេតនាមិនល្អ ប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់ខ្លួនដើម្បីលួចទិន្នន័យ ធ្វើឱ្យខូចខាតប្រព័ន្ធ ឬបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អង្គភាព។…
Read More » -
General
តើអ្វីទៅជាការវាយប្រហារក្នុងទម្រង់ APT?
ជាទូទៅ APTs តំណាងឱ្យកម្រិតខ្ពស់នៃគ្រោះថ្នាក់តាមអុីនធឺណិត ដោយសារតែការរួមបញ្ចូលគ្នានៃបច្ចេកទេសទំនើប ភាពអត់ធ្មត់គ្មានកំណត់ និងការលើកទឹកចិត្តខ្ពស់របស់តួអង្គដែលនៅពីក្រោយពួកគេ។ ការយល់ដឹងអំពីលក្ខណៈពិសេសទាំងនេះគឺជាជំហានដំបូងដ៏សំខាន់ក្នុងការបង្កើតយុទ្ធសាស្រ្តការពារដ៏រឹងមាំប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងទាំងនេះ។ ថ្មីៗនេះប្រទេសសឹង្ហបុរីបានធ្វើការប្រកាសជាសាធារណៈអំពីការវាយប្រហារដោយក្រុម APT មានឈ្មោះថា UNC3886 ទៅលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសំខាន់ៗ (CII) របស់ខ្លួន ហើយបាននឹងកំពុងបន្តយ៉ាងសកម្ម។ APTs ខុសគ្នាពីការវាយប្រហារតាមអុីនធឺណិតភាគច្រើនដោយសារតែពួកវាមិនមែនជាការវាយប្រហារស្វ័យប្រវត្តិដោយមេរោគកុំព្យូទ័រធម្មតានោះទេ។ អ្នកវាយប្រហារនៅពីក្រោយ APTs គឺជាក្រុមឧក្រិដ្ឋជនអុីនធឺណិតដែលមានការរៀបចំល្អ…
Read More » -
General
ច្បាប់ឧក្រិដ្ឋកម្មសាយប័រនៅអាស៊ាន
ក្របខណ្ឌច្បាប់នៅទូទាំងអាស៊ានមានភាពខុសគ្នាគួរឱ្យកត់សម្គាល់ ទាំងក្នុងភាពចាស់ទុំ វិសាលភាព និងសមត្ថភាពអនុវត្ត។ ខណៈពេលដែលប្រទេសខ្លះបានអនុវត្តន៍ច្បាប់សន្តិសុខសាយប័រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ប្រទេសផ្សេងទៀតកំពុងអភិវឌ្ឍហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធបទប្បញ្ញត្តិរបស់ខ្លួន។ ប្រទេសភាគច្រើនបានបង្កើតច្បាប់ជាក់លាក់ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងឌីជីថល ទោះបីជាវិធីសាស្ត្រខុសគ្នាទៅតាមទម្រង់នៃច្បាប់ សមត្ថភាពបច្ចេកទេស និងអាទិភាពអភិបាលកិច្ចក៏ដោយ។ ១. ច្បាប់តាមប្រទេសនីមួយៗ សមាជិកអាស៊ាននីមួយៗបានអភិវឌ្ឍន៍ច្បាប់ឧក្រិដ្ឋកម្មសាយប័រជាក់លាក់ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមរបស់ពួកគេ។ ច្បាប់សន្តិសុខសាយប័រ និងច្បាប់ស្តីពីការប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រមិនត្រឹមត្រូវរបស់សិង្ហបុរីផ្តល់ការការពារយ៉ាងរឹងមាំ ខណៈពេលដែលច្បាប់ឧក្រិដ្ឋកម្មកុំព្យូទ័ររបស់ម៉ាឡេស៊ីផ្តោតលើការដាក់ទោសចំពោះការចូលប្រើប្រាស់ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។ ច្បាប់សន្តិសុខសាយប័ររបស់ថៃផ្តល់អំណាចត្រួតពិនិត្យសំខាន់ៗដល់រដ្ឋាភិបាល ហើយច្បាប់សន្តិសុខសាយប័ររបស់វៀតណាមតម្រូវឱ្យមានការរក្សាទុកទិន្នន័យក្នុងប្រទេស។ ២.…
Read More » -
Awareness
កម្មវិធីអក្ខរកម្មឌីជីថល | ភាគ ៧៖ ធ្វើដូចម្ដេចទើបអាចចៀសវាងការឆបោកតាមអ៊ីនធឺណិត
ខណៈពេលដែលការឆបោកតាមប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិតកើតមានកាន់តែច្រើនករណី អ្នកប្រើប្រាស់ចាំបាច់ត្រូវយល់ដឹងអំពីហានិភ័យ និងវិធីសាស្ត្រការពារខ្លួន ដើម្បីចៀសវាងពីការបោកប្រាស់ទាំងនោះ។
Read More » -
General
ស្ថានភាពទូទៅសន្តិសុខអុីនធឺណិត
ក្នុងពិភពឌីជីថលដែលមានការតភ្ជាប់គ្នានាពេលបច្ចុប្បន្ន សន្តិសុខអុីនធឺណិតបានក្លាយជាកង្វល់ដ៏សំខាន់សម្រាប់អង្គភាពគ្រប់ប្រភេទ និងគ្រប់ទំហំ។ ស្ថានភាពសន្តិសុខអុីនធឺណិតកំពុងវិវត្តជាប់ជានិច្ច ដោយមានការគំរាមកំហែងថ្មីៗកើតឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ ខណៈពេលដែលឧក្រិដ្ឋជនតាមអុីនធឺណិតបង្កើតវិធីវាយប្រហារដែលកាន់តែស្មុគស្មាញ និងកេងចំណេញពីភាពងាយរងគ្រោះ (vulnerability) ក្នុងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធឌីជីថលរបស់យើង។ រាប់ចាប់ពីអាជីវកម្មខ្នាតតូចរហូតដល់ក្រុមហ៊ុនពហុជាតិ ចាប់ពីស្ថាប័នរាជរដ្ឋាភិបាលរហូតដល់ប្រព័ន្ធថែទាំសុខភាព គ្មានអង្គភាពណាមួយមានភាពស៊ាំទៅនឹងការគំរាមកំហែងសាយប័រដែលកំពុងកើនឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃនោះទេ។ ការផ្លាស់ប្តូរឌីជីថលយ៉ាងឆាប់រហ័សបានពង្រីកមធ្យោបាយសម្រាប់ប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើការវាយប្រហារ ដោយបង្កើតភាពងាយរងគ្រោះថ្មីៗ ខណៈពេលដែលយើងកំពុងបង្កើនការពឹងផ្អែកលើប្រព័ន្ធឌីជីថលសម្រាប់ប្រតិបត្តិការសំខាន់ៗនាយុគ្គសម័យនេះ។ ១. ការគំរាមកំហែងតាមអុីនធឺណិតដែលកំពុងវិវត្តន៍ ការគំរាមកំហែងថ្មីៗកើតឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃដែលអាចធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ទិន្នន័យរសើប រំខានដល់ប្រតិបត្តិការ និងបង្កការខូចខាតដល់កិត្តិនាម។…
Read More » -
Event
ក្រុមហ៊ុន សែលកាត | អុីហ្សីខម និងក្រុមហ៊ុន Nexusguard សហប្រតិបត្តិការ ក្នុងការពង្រឹងបរិបទសន្តិសុខសាយប័រនៅកម្ពុជា
[ រាជធានីភ្នំពេញ ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា] ថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៥ – ដើម្បីបង្ហាញនូវការប្តេជ្ញាចិត្តដ៏មុតមាំ ចំពោះសន្តិសុខឌីជីថលជាតិ ក្រុមហ៊ុន សែលកាត | អុីហ្សីខម ដែលជាក្រុមហ៊ុនប្រតិបត្តិករទូរគមនាគមន៍ឌីជីថលឈានមុខ និងជាក្រុមហ៊ុនជាតិតែមួយគត់របស់កម្ពុជា បានប្រកាសអំពីសហប្រតិបត្តិការជាយុទ្ធសាស្ត្រ ជាមួយក្រុមហ៊ុន Nexusguard ដែលជាក្រុមហ៊ុនអន្តរជាតិនាំមុខ ក្នុងការកាត់បន្ថយការវាយប្រហារ DDoS។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដ៏មានសារៈសំខាន់នេះ នឹងផ្តល់នូវសេវាការពារការវាយប្រហារ Distributed Denial of Service (DDoS) កម្រិតសហគ្រាសដ៏រឹងមាំ ដល់វិស័យសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជា…
Read More » -
Event
តោះចូលរួមសិក្ខាសាលាទាំងអស់គ្នា – 𝐈𝐓 𝐏𝐫𝐨𝐟𝐞𝐬𝐬𝐢𝐨𝐧𝐚𝐥 𝐂𝐚𝐫𝐞𝐞𝐫 𝐈𝐕
[តោះចូលរួមសិក្ខាសាលាទាំងអស់គ្នា] 🔔 នេះជាលើកទី4 នៃកម្មវីធី 𝐈𝐓 𝐏𝐫𝐨𝐟𝐞𝐬𝐬𝐢𝐨𝐧𝐚𝐥 𝐂𝐚𝐫𝐞𝐞𝐫 𝐈𝐕 ដែលជាសិក្ខាសាលាដ៏ធំមួយធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណងចែករំលែកចំណេះដឹងអំពីបច្ចុប្បន្នភាពការងារនៅក្នុងវិស័យព័ត៌មានវិទ្យា ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ក៏ដូចជាការតម្រង់ទិសការងារដល់និស្សិត ដែលទើបតែបញ្ចប់ការសិក្សា អោយស្វែងយល់បន្ថែមពីការរៀបចំផែនការ អោយត្រូវនឹងទីផ្សារការងារ នាពេលបច្ចប្បន្ន និងអនាគត។ ចុះឈ្មោះចូលរួមដោយសេរី មិនថាសិស្ស និសិត្ស ឬអ្នកដែលកំពុងមានការងារធ្វើ…
Read More » -
General
What is Honeypot?
តើអ្វីទៅជាHoneypot? Honeypot គឺជាយន្តការសន្តិសុខតាមអ៊ីនធឺណិតដែលគេប្រើក្នុងគោលបំណងដើម្បីទាក់ទាញឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺនែត។ ពួកគេក៏ប្រមូលផ្តុំនូវភាពវៃឆ្លាតអំពីអត្តសញ្ញាណ វិធីសាស្រ្ត និងការលើកទឹកចិត្តរបស់សត្រូវផងដែរ។ Honeypot អាចត្រូវបានយកគំរូតាមទ្រព្យសម្បត្តិឌីជីថលណាមួយ រួមទាំងកម្មវិធី ម៉ាស៊ីនមេ ឬបណ្តាញខ្លួនឯង។ វាត្រូវបានរចនាឡើងដោយចេតនា និងគោលបំណងដើម្បីមើលទៅដូចជាគោលដៅដែលពួកhackerតាមប្រម៉ាញ់។នេះមានន័យដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលសត្រូវអោយពួកគេចូលប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធជាក់ស្តែងហើយលើកទឹកចិត្តពួកគេឱ្យចំណាយពេលក្នុងបរិយាកាសដែលបានគ្រប់គ្រងនេះ។ Honeypot ដើរតួជាអ្នកបញ្ឆោត ក្នុងការផ្លាស់ប្តូរទិសដៅឧក្រិដ្ឋជនតាមអ៊ីនធឺណិតពីគោលដៅជាក់ស្តែង។ វាក៏អាចបម្រើជាឧបករណ៍ឈ្លបយកការណ៍ ដោយប្រើការប៉ុនប៉ងឈ្លានពានរបស់ពួកគេ ដើម្បីវាយតម្លៃបច្ចេកទេស សមត្ថភាព…
Read More » -
Video
Cambodia’s Digital Edge Ep 6: Patch Management
Episode 6 ប្រធានបទ៖ Patch management និងបកស្រាយដោយលោក ហង្ស សុវណ្ណរិទ្ធ និង ពិធីករដោយ កញ្ញា ឈូ សុខបញ្ញា
Read More » -
Video
Cambodia’s Digital Edge Ep 5: The Global Reach of Cyber Threat Actor APT
Episode 5 ប្រធានបទ៖ The Global Reach of Cyber Threat Actor APT នឹងបកស្រាយដោយលោក វង្ស សុខា និង ពិធីករ លោក ស៊ុំ សុផា
Read More » -
Video
Cambodia’s Digital Edge Ep 4: Privileged Access Management (PAM)
Episode 4 ប្រធានបទ៖ Privileged Access Management (PAM) និងបកស្រាយដោយលោកគ្រូ សុខ សម្ផស្ស Supervisor, IT Security Infrastructure និង កញ្ញា ឈូ សុខបញ្ញា
Read More » -
General
ទិន្នន័យមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងយុគ្គសម័យសេដ្ឋកិច្ចឌីជីថល
យុគ្គសម័យបច្ចុប្បន្នគឺជាយុគ្គសម័យឌីជីថល ហើយរាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានដាក់ចេញនូវទិសដៅដើម្បីនាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាទៅកាន់សេដ្ឋកិច្ចឌីជីថលផងដែរ។ ហេតុដូច្នេះហើយ ទិន្នន័យ (data) គឺមានសារៈសំខាន់ណាស់ អ្នកដែលមានទិន្នន័យនៅក្នុងដៃ អ្នកនោះប្រាកដជាអ្នកឈ្នៈជាមិនខាន។ អ្នកធ្វើធុរៈកិច្ចទាំងតូចនិងធំ ត្រូវតែរៀបចំនូវយន្តការការពារទិន្នន័យឌីជីថលរបស់ខ្លួនឱ្យបានល្អ – នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក អ៊ូ ផាន់ណារិទ្ធ អ្នកជំនាញសន្តិសុខសាយប័រ។ លោកបានបន្ថែមទៀតថា បច្ចុប្បន្នអ្នកប្រើប្រាស់កុំព្យូទ័រ ឬកម្មវិធីផ្សេងៗមានអាជ្ញាប័ណ្ណត្រឹមត្រូវ គឺមានចំនួនតិចតួចនៅឡើយ។ស្ថានភាពបែបនេះ គឺវាបង្កើតឱ្យមាននូវហានិភ័យខ្ពស់បំផុតសម្រាប់អាជីវកម្មដែលប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល…
Read More » -
Event
Training on Network & Information Security – FREE!!! 
#សិក្សាដោយឥតគិតថ្លៃ ក្រោមកិច្ចសហការណ៍ជាមួយនឹង APNIC, សហគមន៍ Khmer Network Operator Group (KHNOG) នឹងរៀបចំវគ្គបណ្តុះបណ្តាលតាមអនឡាញ ស្តីអំពី “Network & Information Security” ចាប់ពីថ្ងៃទី២២ ដល់ថ្ងៃទី២៤ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២។ វគ្គបណ្តុះបណ្តាលនេះ…
Read More »
