Security Tips
-
គន្លឹះការពារការបោកបញ្ឆោតលើអ៊ីនធឺណិត
សម្រាប់អ្នកដែលចង់តាមដានព័ត៌មាននៅក្នុងស្មាតហ្វូន អាចធ្វើការទាញយក App នៅក្នុង AppStore &PlayStore ។ ចូលរួមទៅក្នុងបន្ទប់ផ្តល់ព័ត៌មាន Telegram channel សម្រាប់ទទួលបានព័ត៌មានចុងក្រោយស្តីពីសន្តិសុខអុិនធឺណិតទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស៖ https://t.me/infosecisac។ ចង់ផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្ម សូមទំនាក់ទំនង info@secudemy.com Subscribe to our Telegram…
Read More » -
(សូមប្រុងប្រយ័ត្ន)៖ សារបញ្ឆោតចម្លងមេរោគកំពុងតែវាយលុកអ្នកប្រើប្រាស់កម្មវិធី Telegram!!!
យោងតាមគេហទំព័រហ៊្វេសបុ៊ករបស់នាយកដ្ឋានព័ត៌មានវិទ្យា នៃក្រសួងមហាផ្ទៃ៖ កាលពីប៉ុន្មានម៉ោងមុននេះ ក្រុមការងារទទួលបានព័ត៌មានស្តីពីករណីចែករំលែកសារកម្មវិធី Telegram ដោយធ្វើការបន្លំអត្តសញ្ញាណជាថ្នាក់ដឹកនាំក្នុងគោលបំណងចម្លងមេរោគកុំព្យូទ័រ។ បន្ទាប់ពីការវិភាគបឋមលើឯកសារមេរោគ ក្រុមការងារបច្ចេកទេសនៃនាយកដ្ឋានព័ត៌មានវិទ្យា បានរកឃើញថាឯកសារ ក្នុងសារដែលបានចែករំលែកនោះមានបង្កប់នូវកូដមេរោគ (Malicious Code) ដែលមានគោលបំណងដូចខាងក្រោម៖ – អូសទាញជនរងគ្រោះទាញយកឯកសារ ZIP File ដែលមានបង្កប់មេរោគ EXE ដែលបានផ្ញើមកកាន់ប្រអប់សារ…
Read More » -
គន្លឹះសំខាន់ៗដើម្បីរក្សាសុវត្ថិភាព និងឯកជនភាពនៅលើ ZOOM
សុវត្ថិភាព និងឯកជនភាពនៅលើ ZOOM នៅពេលប្រើ Zoom វាពិតជាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការកំណត់ផ្នែកមួយចំនួនដែលអ្នកអាចគ្រប់គ្រងនូវឯកជនភាព និងសុវត្ថិភាពរបស់អ្នកបាន។ វិធានសាមញ្ញៗដែលគួរអនុវត្តមានដូចជាៈ ១- កំណត់ពាក្យសម្ងាត់សម្រាប់ការប្រជុំ និងចែករំលែកពាក្យសម្យាត់នោះតែជាមួយអ្នកចូលរួមតែប៉ុណ្ណោះ។ គួរប្រើប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលមានសុវត្ថិភាពដូចជាSignal WhatsApp ឬ Wireជាដើម ដើម្បីចែករំលែកពាក្យសម្ងាត់នោះ។ ២- កុំប្រើជម្រើសភ្ជាប់ការហៅ (call connection option) ដើម្បីចូលរួមប្រជុំព្រោះជម្រើសហៅទាំងនោះមិនត្រូវបានអ៊ិនគ្រីបទេ។…
Read More » -
របៀបក្នុងការបង្កើតពាក្យសម្ងាត់ដែលខ្លាំង
មិនថាពាក្យសម្ងាត់នោះស្មុគស្មាញយ៉ាងណានោះទេ ប្រសិនបើពាក្យសម្ងាត់នោះមានចំនួនតួអក្សរតិច ឬប្រវែងខ្លី វាក៏នៅតែអាចទស្សទាយ ឬបំបែកបានក្នុងរយៈពេលខ្លីដដែល។ ដំបូន្មានភាគច្រើនទាក់ទងនឹងពាក្យសម្ងាត់គឺធ្វើយ៉ាងណាឱ្យវាមានភាពស្មុគស្មាញ ដោយតម្រូវឱ្យលាយបញ្ចូលគ្នានៃតួអក្សរដូចជាលេខ អក្សរ និមិត្តសញ្ញាជាដើម ដើម្បីឱ្យមានការលំបាកក្នុងការទស្សទាយ ឬប៉ានស្មានបានពីអ្នកដទៃ។ ប៉ុន្តែមិនថាពាក្យសម្ងាត់នោះស្មុគស្មាញយ៉ាងណានោះទេ ប្រសិនបើពាក្យសម្ងាត់នោះមានចំនួនតួរអក្សរតិច ឬប្រវែងខ្លី វាក៏នៅតែអាចទស្សទាយ ឬបំបែកបានក្នុងរយះពេលខ្លីដដែល។ ជារួមពាក្យសម្ងាត់កាន់តែវែង កាន់តែល្អ។ ប្រវែង៖ យើងតែងត្រូវបានណែនាំថាត្រូវបង្កើតពាក្យសម្ងាត់យ៉ាងតិចឱ្យបានពី៨ ទៅ…
Read More » -
គន្លឹះជួយអ្នកឱ្យមានសុវត្ថិភាពនៅលើអុីនធឺណិត
អុីនធឺណិតត្រូវបានប្រើប្រាស់យ៉ាងទូលំទូលាយក្នុងយុគសម័យឌីជីថលនេះ។ តាម ស្ថិតិដែលចេញផ្សាយដោយ Geek Cambodia ក្នុងឆ្នាំ២០១៩ បានបង្ហាញថា ក្នុងចំណោមប្រជាជនសរុប១៦.៤៨លាននាក់ ចំនួនអ្នកប្រើហ្វេសប៊ុកមានរហូតដល់ជិត៩លានគណនី (៨,៨០០,០០០) ស្មើនឹង ៥៣.៣៩%។ ក្រៅពីហ្វេសប៊ុក មានបណ្តាញសង្គមផ្សេងៗទៀតដូចជា Instagram YouTube TikTok និងការប្រើអុីនធឺណិតជាទូទៅក៏មានការកើនឡើងដែរ។ ខាងក្រោមនេះជាគន្លឹះណែនាំខ្លះៗដែលអាចជួយអ្នកឱ្យមានសុវត្ថិភាពនៅលើអុីនធឺណិត៖ ១- ប្រើពាក្យសម្ងាត់រឹងមាំ (Strong Password)អ្នកត្រូវប្រាកដថា អ្នកបានបង្កើតពាក្យសម្ងាត់ដែលរឹងមាំ និងខុសៗគ្នា…
Read More » -
មេរោគកូរ៉ូណាៈ នេះជាវិធីដែលអ្នកអាច បញ្ឈប់ការរីករាលដាលព័ត៌មានមិនល្អ
ព័ត៌មានមិនពិតអំពីមេរោគកូរ៉ូណាកំពុងផ្សាយពាសពេញបណ្តាញអុីនធឺណិត!អនុគណៈកម្មការសភារបស់ចក្រភពអង់គ្លេសមួយកំពុងស្នើសុំអោយសមាជិកសភាដើម្បីដាក់គំរូភស្តុតាង។ គណៈកម្មការបានដាក់ពាក្យស្នើសុំជាពិសេសរួចរាល់ហើយអំពីការរីករាលដាលនៃព័ត៌មានមិនពិតនៅក្នុងការសន្ទនាតាមក្រុមនិងកម្មវិធីមិនបើកទូលាយដូចជា WhatsApp ជាដើម។ ទន្ទឹមនឹងនេះផងដែរអ្នកជំនាញកំពុងទទូចអោយសាធារណៈជនអនុវត្តមូលដ្ឋានគ្រឹះសុវត្ថិភាពព័ត៌មាន។ ដូចនេះតើអ្នកអាចធ្វើអ្វីបានដើម្បីបញ្ឍប់ការរីករាលដាលនៃព័ត៌មានអាក្រក់នៅលើបណ្តាញអនឡាញបាន? ប្រភពៈ BBC News ១. ឈប់ និងចាប់ផ្តើមគិតពិចារណាអ្នកនិងគ្រួសារឬមិត្តភ័ក្ររបស់អ្នកតែងតែភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយគ្នាគ្រប់ពេលវេលា។ ដូចនេះនៅពេលអ្នកទទួលបានព័ត៌មាន ឬដំបូន្មានថ្មីៗ អ្នកប្រាកដជាបញ្ជូនព័ត៌មានទាំងនោះទៅពួកគេជាបន្ទាន់មិនថាតាមរយៈអ៊ីមែល WhatsApp ឬ Facebook និង Twitter…
Read More » -
គន្លឹះ៤យ៉ាងធ្វើឱ្យកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកមានសុវត្ថិភាព
កុំព្យូទ័រជាឧបករណ៍ចាំបាច់សម្រាប់បំពេញការងារផ្ទាល់ខ្លួន និង ការងារនៅក្នុងស្ថាប័ន។ ប្រាកដណាស់ថា អ្នកមានឯកសារ និងទិន្នន័យជាច្រើនដែលអ្នកមិនចង់ឱ្យបាត់បង់ដោយប្រការណាមួយឡើយ ។ ដូច្នេះអ្នកចាំបាច់ត្រូវតែការពារវាឱ្យមានសុវត្ថិភាពតាមដែលអាចធ្វើបាន។ ខាងក្រោមនេះជាគន្លឹះមូលដ្ឋានដែលគ្រប់គ្នាគួរតែធ្វើដើម្បីការពារកុំព្យូទ័រ។ ១- ដាក់ពាក្យសម្ងាត់លើកុំព្យូទ័រ (Screen Lock Password)នៅក្នុងកុំព្យូទ័ររបស់អ្នកមានទិន្នន័យជាច្រើនដែលអ្នកចាំបាច់ត្រូវការពារ។ ពាក្យសម្ងាត់របស់អ្នកប្រៀបបាននឹង សោររបងផ្ទះអីចឹងដែរ។ វាជាអ្នកការពារដំបូងគេបំផុត ឬជាអ្នកការពារជួរមុខ ដែលការពារមិនឱ្យអ្នកដទៃអាចប្រើកុំព្យូទ័រអ្នកបាន ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត។…
Read More » -
ស្វែងយល់ពី Keylogger
តើអ្វីទៅជា keylogger? នៅនិយមន័យជាមូលដ្ឋានរបស់វា keylogger គឺជាមុខងារមួយដែលកត់ត្រាឬការវាយក្តារចុច (Keyboard) នៅលើកុំព្យូទ័រ។ Keylogger គឺជាការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់អ្នកប្រើប្រាស់ និងទិន្នន័យរបស់អ្នកប្រើប្រាស់នៅពេលពួកគេតាមដានការវាយតាមរយៈក្តារចុច (keyboard) ដើម្បីស្ទាក់ចាប់ពាក្យសម្ងាត់ និងព័ត៌មានផ្សេងៗ។ប្រការនេះផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ពួកហេគឃ័រ (hackers) ក្នុងការទទួលបានលេខកូដសម្ងាត់ និងលេខគណនីលេខសម្ងាត់ នៅលើវេបសាយទិញទំនិញតាមអុីនធឺណិត (e-commerce) អុីម៉ែល (e-mail)…
Read More » -
គន្លឹះសុវត្ថិភាពនៅលើប្រព័ន្ធឌីជីថលនៅពេលអ្នកធ្វើការពីផ្ទះ
តើធ្វើដូចម្តេចខ្លះដើម្បីឲ្យអ្នកមានសុវត្ថិភាពលើប្រព័ន្ធឌីជីថលនៅពេលអ្នកធ្វើការពីផ្ទះ? ការរាតត្បាត ជាសកលនៃ COVID19 គឺជាស្ថានភាពថ្មីមួយ សម្រាប់យើងទាំងអស់ គ្នានៅក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ យើងភាគច្រើនប្រហែលជា ត្រូវបង្ខំចិត្តចាប់ផ្តើមធ្វើការពីចម្ងាយ។ ហើយប្រហែលជាមនុស្សជាច្រើន នឹងប្រើផ្ទះរបស់ ពួកគេជាការិយាល័យផងដែរ។ ស្របពេលនេះបញ្ហាជាច្រើនត្រូវបានកើតឡើង ជាពិសេស នៅលើប្រព័ន្ធឌីជីថល។ ដូចនេះខាងក្រោមនេះ គឺជាគន្លឹះមួយចំនួនដើម្បីបង្កើតឯកជនភាព និងសុវត្ថិភាពនៅលើប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត។ ១- ការពារបណ្តាញសេវាអ៊ីនធឺណិត(Wifi…
Read More » -
សុវត្ថិភាពចំពោះទិន្នន័យ និងគណនីនៅលើទូរស័ព្ទរបស់អ្នក
ទូរស័ព្ទម៉ូដែលថ្មីភាគច្រើន បានភ្ជាប់ជាមួយអ៊ីនគ្រីបសិន (Encryption) នៅពេលអ្នកបង្កើតលេខកូដសម្ងាត់នៅលើអេក្រង់ទូរស័ព្ទ។ អ្នកទាំងអស់គ្នាត្រូវចងចាំថា ទោះបីអ្នកមានលេខកូដសម្ងាត់នៅអេក្រង់ទូរស័ព្ទក៏ដោយឱកាសក្នុងការចំលងទិន្នន័យ ពីក្នុងទូរស័ព្ទរបស់អ្នកក៏នៅតែមានផងដែរ ក្នុងករណីទូរស័ព្ទរបស់អ្នកត្រូវបានភ្ជាប់ជាមួយនឹងកុំព្យូទ័រជាដើម។ សុវត្ថិភាពទិន្នន័យ នៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់អ្នក ក៏ពាក់ព័ន្ធជាមួយបញ្ហាអីុនធឺណែតផងដែរ។ ជាការពិតណាស់ ទូរស័ព្ទត្រូវបានយកមកប្រើប្រាស់សម្រាប់ធ្វើការ ទំនាក់ទំនងគ្នាតាមរយៈការហៅចេញ ហៅចូល និង ការផ្ញើសារជាដើម។ វិធីសាស្ត្រទាំងនេះ កំពុងប្រឈមមុខពីការលួចស្តាប់ពីបុគ្គលទី៣។ ដូចនេះអ្នកគួរតែងាកមកប្រើប្រាស់…
Read More » -
៤ជំហានក្នុងការរក្សាទុកទិន្នន័យឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាព
ទិន្នន័យពិតជាមានសារសំខាន់ខ្លាំងណាស់សម្រាប់ស្ថាប័នរបស់អ្នក សាកគិតមើលថាមានរឿងអ្វីកើតឡើង ប្រសិនបើទិន្នន័យសំខាន់ៗរបស់អ្នកត្រូវបានបាត់បង់ តើប្រតិបត្តិការក្នុងស្ថាប័នរបស់អ្នក អាចដំណើរការបានដោយរលូនដែរឬទេ? គ្រប់ស្ថាប័នទាំងអស់ មិនថាស្ថាប័ននោះតូច ឬធំប៉ុណ្ណានោះទេ គួរតែធ្វើការបម្រុងទុក (Backup) ទិន្នន័យរបស់ខ្លួនឱ្យបានទៀងទាត់ បន្ទាប់ពីធ្វើការរក្សាទុកទិន្នន័យបានល្អហើយ ក៏ត្រូវតែប្រាកដថាទិន្នន័យនោះអាចយកមកប្រើវិញបាន នៅពេលដែលត្រូវការ។ ការធ្វើបែបនេះ និងអាចធានាថាស្ថាប័នរបស់អ្នកនៅតែអាចដំណើរការបានធម្មតា ទោះបីទិន្នន័យក្នុងស្ថាប័នរបស់អ្នកត្រូវបានបំផ្លាញដោយប្រការចៃដន្យណាមួយ ដូចជាភ្លើងឆេះ ទឹកជំនន់ ឧបករណ៍អេឡិចត្រូចនិច…
Read More » -
ហានិភ័យនៅលើទូរស័ព្ទដៃស្មាតហ្វូន
ទូរស័ព្ទដៃទំនើប បានផ្តល់មុខងារជាច្រើនដល់អ្នកប្រើប្រាស់ ដែលក្នុងនោះរួមមាន ការហៅចេញចូល ស្តាប់បទចម្រៀង និងមើលវីដេអូជាដើម។ អ្វីដែលពិសេសជាងនេះទៅទៀតនោះ ទូរស័ព្ទដៃទំនើបមានលទ្ធភាពក្នុងការប្រើប្រាស់ អីុនធឺណែតដើម្បីចូលទៅកាន់ កម្មវិធីមួយចំនួនដូចជា ហ្វេសប៊ុក ដើម្បីធ្វើការបញ្ជូនសារជាអក្សរ សម្លេង ឬរូបភាពទៅកាន់បុគ្គលដទៃទៀត។ ក្នុងសម័យបច្ចុប្បន្ននេះ ទូរស័ព្ទដៃទំនើបបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ នៅក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ របស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ ជាលទ្ធផលមនុស្សគ្រប់រូបសុទ្ធតែ មានទូរស័ព្ទដៃទំនើបប្រើប្រាស់…
Read More » -
ការគ្រប់គ្រង និងការបម្រុងទុកទិន្នន័យ (Data Backup)
ការបាត់បង់ទិន្នន័យ ឬឯកសារនៅក្នុងកុំព្យូទ័រ និងទូរស័ព្ទដៃក៏ជាផ្នែកមួយ នៃសុវត្ថិភាពព័ត៌មានផងដែរ។ តើបញ្ហាប្រឈមអ្វីខ្លះ ដែលអ្នកអាចនឹងជួបប្រទះ ប្រសិនបើអ្នកបាត់បង់ទិន្នន័យ ឬព័ត៌មាននៅក្នុងកុំព្យូទ័រ និងទូរស័ព្ទដៃរបស់អ្នក? ជាធម្មតាអ្នកទាំងអស់គ្នា ប្រហែលជាធ្លាប់ជួបប្រទះ ជាមួយបញ្ហាទាំងនោះហើយ ឧទាហរណ៍ ការឆ្លងមេរោគនៅក្នុងកុំព្យូទ័រ ការធ្លាក់ខូចខាត ឬបែកបាក់ ការបាត់បង់ ឧបករណ៍ទាំងនោះ និងផ្សេងៗទៀត។ បញ្ហាទាំងនេះជាមូលហេតុ…
Read More » -
គន្លឹះ៥យ៉ាងធ្វើឱ្យទូរស័ព្ទរបស់អ្នកមានសុវត្ថិភាព
ការវិវឌ្ឍនៃបច្ចេកវិទ្យាកាន់តែរីកចម្រើន ទូរស័ព្ទដៃបានក្លាយជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់មិនអាចខ្វះបានក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ហើយវាក៏ត្រូវបានប្រើសម្រាប់បំពេញការងារផងដែរ។ តើអ្នកធ្លាប់សួរខ្លួនឯងទេថា អ្នកបានរក្សាទុកអ្វីខ្លះនៅក្នុងទូរស័ព្ទរបស់អ្នក? តើទិន្នន័យទាំងនោះសំខាន់ដែរឬទេ? ប្រសិនបើអ្នកបាត់ទូរស័ព្ទ ឬប្រសិនបើទិន្នន័យទាំងនោះធ្លាក់ដល់ដៃអ្នកផ្សេងដោយប្រការណាមួយ តើអ្នក មនុស្សនៅជុំវិញខ្លួនអ្នក ឬស្ថាប័នរបស់អ្នកអាចមានហានិភ័យដែរឬទេ? បន្ទាប់ពីអ្នកបានឆ្លើយនឹងសំណួរខាងលើ អ្នកប្រហែលជារកឃើញនូវគុណវិបត្តិមួយចំនួន និងចង់ស្វែងរកវិធីសាស្រ្តក្នុងការបង្ការពីហានិភ័យដែលអាចកើតឡើង។ ខាងក្រោមនេះជាគន្លឹះខ្លីៗ៥ចំនុច ដែលអាចជួយការពារទូរស័ព្ទ និងទិន្នន័យនៅក្នុងទូរស័ព្ទអ្នកឱ្យមានសុវត្ថិភាពបាន។ ១- ចាក់សោរអេក្រង់សោរអេក្រង់ជារនាំងការពារដំបូងបំផុត ដោយការពារមិនឱ្យបុគ្គលដទៃអាចចូលមើលទិន្នន័យដូចជា…
Read More » -
មុខងារថ្មីរបស់កម្មវិធី Signal – Message Request
ដោយសារចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់កម្មវិធី Signal បានកើនឡើងជាប្រចាំ។ ដូចនេះដើម្បីបង្កើនក្នុងការគ្រប់គ្រងក្នុងកិច្ចសន្ទនារបស់អ្នក Signal បានបង្កើតផ្នែកមួយនៅលើកម្មវិធីដែលអ្នកអាចទទួលលុបចោល ឬប្លុកនូវកិច្ចសន្ទនានោះនៅពេលមានអ្នកណាម្នាក់ចង់ចាប់ផ្តើមកិច្ចសន្ទនាថ្មីជាមួយអ្នក។ នៅពេលអ្នកទទួលសារថ្មីពីនរណាម្នាក់វានឹងបង្ហាញឲ្យអ្នកឃើញProfile របស់បុគ្គលម្នាក់នោះ។ Profile ដែលអ្នកដាក់នៅលើSignal ត្រូវបានអ៊ីនគ្រីបឬធ្វើកូដនីយកម្ម (end-to-end encrypted) ហើយព័ត៌មានទាំងនោះត្រួវបានចែករំលែកតាម Signal Protocol Messaging ដែលអាចការពាររាល់កិច្ចសន្ទនារបស់អ្នក។ ពីមុននៅពេលអ្នកជជែកគ្នាជាក្រុមនៅ Signal អ្នកនឹងឃើញលេខទូរស័ព្ទរបស់បុគ្គលនៅក្រុមនោះជាProfile។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះសម្រាប់ក្រុមដែលទើបនឹងបង្កើតថ្មីនៅក្នុង Signal អ្នកនឹងឃើញ Profile ជាឈ្មោះដែលវាអាចភ្ជាប់ជាមួយរូបភាពនិងប្រវត្តិរូបមួយចំនួនទៀតរបស់បុគ្គលដែលអ្នកកំពុងជជែកនៅក្នុងក្រុមនោះ។ រូបភាព៖ Signal.org ចំពោះកិច្ចសន្ទនាមួយនឹងមួយនៅលើ Signal បច្ចុប្បន្ននេះបានវាដាក់សញ្ញាឲ្យដឹងថា បុគ្គលដែលយើងកំពុងនិយាយជាមួយមាននៅក្នុង System Contact របស់យើងឬក៏អត់។លើសពីនេះទៅទៀត…
Read More »
