តាមការចេញផ្សាយពីវេបសាយ The Guardian បានឱ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលស្វីសបានបញ្ជាឱ្យមានការស៊ើបអង្កេតមួយទៅក្រុមហ៊ុនរកស៊ីខាងកូដនីយកម្ម (encryption) ពិភពលោក ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុង Zug បន្ទាប់ពីមានការលាតត្រដាងថា ក្រុមហ៊ុនមួយនេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយភ្នាក់ងារស៊ើបការណ៍សម្ងាត់អាមេរិក និងអាល្លឺម៉ង់ អស់ជាច្រើនទសវត្សមកហើយនោះ។
ភាពខ្សោយនៃការធ្វើកូដនីយកម្មត្រូវបានបន្ថែមទៅលើផលិតផលជាច្រើន ដែលត្រូវបានលក់ដោយក្រុមហ៊ុន Crypto AG ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ CIA និងសមភាគីអាឡឺម៉ង់ (BND) ដើម្បីលួចចាប់យកព័ត៌មានរបស់សត្រូវ និងសម្ព័ន្ធមិត្តជាច្រើនដូចគ្នា ខណៈពេលដែលពួកគេអាចរកប្រាក់បានរាប់លានដុល្លារអាមេរិកពីការលក់នេះផងដែរ នេះបើយោងតាមកាសែត Washington Post និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយសាធារណៈរបស់អាល្លឺម៉ង់ ZDF។
របាយការណ៍បានធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានថា “វាជារដ្ឋប្រហារនៃការស៊ើបការណ៍នៃសតវត្សរ៍នេះ។ រដ្ឋាភិបាលបរទេសបានចំណាយប្រាក់យ៉ាងច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ដល់សហរដ្ឋអាមេរិក និងអាល្លឺម៉ង់ខាងលិច សម្រាប់សិទ្ធិក្នុងការផ្តល់ឱ្យប្រទេសយ៉ាងហោចណាស់ក៏ពីរនេះដែរ (ដែលអាចមានច្រើនរហូតដល់ ៥ ឬ ៦ ប្រទេស) អាននូវប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលមានសុវត្ថិភាពរបស់ខ្លួន។
ការលើកឡើងប្រទេសចំនួន ៥ ឬ ៦ នេះគឺប្រហែលជាឯកសារយោងមួយស្តីពីកិច្ចព្រមព្រៀងចែករំលែកព័ត៌មានសម្ងាត់អេឡិចត្រូនិច Five Eyes រវាងអាមេរិក អង់គ្លេស កាណាដា អូស្រ្តាលី និងនូវែលសេឡង់។
ប្រតិបត្ដិការនេះមានឈ្មោះថា Thesaurus ហើយបន្ទាប់មកប្តូរឈ្មោះទៅជា Rubicon ក្នុងឆ្នាំ ១៩៨០ បង្ហាញពីតម្លៃនៃព័ត៌មានចារកម្ម ដែលបានមកពីការបញ្ចូលនូវកំហុសជាច្រើន (flaws) ទៅក្នុងឧបករណ៍ទំនាក់ទំនង (communication equipment) ដែលត្រូវបានគេលក់យ៉ាងទូលំទូលាយនោះ។ ជោគជ័យរបស់ CIA អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ទំនងជាពង្រឹងការសង្ស័យរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនាពេលបច្ចុប្បន្នទៅលើគ្រឿងបរិក្ខារជាច្រើន ដែលផលិតដោយក្រុមហ៊ុនចិន Huawei នោះ។
ទាំងប្រទេសចិន និងសហភាពសូវៀតមិនបានទិញឧបករណ៍កូដនីយកម្មមកពីក្រុមហ៊ុននេះទេ ដោយសារតែមានភាពមិនច្បាស់លាស់អំពីប្រភពនៃក្រុមហ៊ុន ប៉ុន្តែវាត្រូវបានលក់ទៅឱ្យប្រទេសជាង ១០០ ផ្សេងទៀត។
លោកស្រី Carolina Bohren អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិស្វីសនិយាយនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍តាមអុីម៉ែលថា “ព្រឹត្តិការណ៍ដែលកំពុងពិភាក្សាតាំងពីឆ្នាំ១៩៤៥ និងពិតជាពិបាកណាស់ក្នុងការស្ថាបនាឡើងវិញ និងបកស្រាយឡើងវិញនៅក្នុងបរិបទបច្ចុប្បន្ននេះ” ។
ប្រតិបត្តិការ Thesaurus និង Rubicon បានផ្តល់ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកនូវការស៊ើបការណ៍ដ៏មានឥទ្ធិពលមួយ។ នៅពេលដែល Anwar Sadat និង Menachem Begin ត្រូវបានទទួលដោយលោកប្រធានាធិបតី Jimmy Carter នៅ Camp David ក្នុងឆ្នាំ ១៩៧៨ ដើម្បីចរចាកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពអេហ្ស៊ីប – អ៊ីស្រាអែលនោះ សហរដ្ឋអាមេរិកអាចតាមដានរាល់ទំនាក់ទំនងរបស់ Sadat ជាមួយនឹង Cairo ។
ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ក៏ជាអតិថិជនរបស់ក្រុមហ៊ុន Crypto ម្នាក់ដែរ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យ CIA និងទីភ្នាក់ងារសន្តិសុខជាតិ (NSA) ស៊ើបការណ៍លើរដ្ឋាភិបាលបដិវត្តនៅតេអេរ៉ង់ក្នុងអំឡុងវិបត្តិចំណាប់ខ្មាំងឆ្នាំ ១៩៧៩ ។ ការស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកក៏អាចដឹងអំពីមន្រ្តីលីប៊ី អបអរសាទរចំពោះការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកនៅទីក្រុងឌីស្កូនៅឆ្នាំ១៩៨៦ ផងដែរ។
CIA និង BND បានយល់ព្រមទិញ Crypto នៅឆ្នាំ ១៩៧០ ប៉ុន្តែដោយភ័យខ្លាចការបែកធ្លាយនោះ BND បានលក់ភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុនទៅឲ្យអាមេរិកនៅដើមទសវត្ស ១៩៩០ ។ យោងតាមកាសែត Washington Post នោះ CIA បន្តធ្វើអាជីវកម្មក្រុមហ៊ុនរហូតដល់ឆ្នាំ ២០១៨ នៅពេលដែលខ្លួនបានលក់ទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុនទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនចំនួន ២ ផ្សេងទៀត។
ក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនទាំងនោះគឺ CyOne Security ដែលគ្រប់គ្រងដោយអតីតនិយោជិកកំពូលរបស់ Crypto បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ដោយនិយាយថាខ្លួនមិនអាចអត្ថាធិប្បាយអំពីប្រវត្តិរបស់ Crypto បានទេ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះនិយាយថា“ CyOne Security AG ត្រូវបង្កើតឡើងនៅខែមករាឆ្នាំ ២០១៨ ។ ក្រុមហ៊ុននេះធ្វើប្រតិបត្តិការផ្តាច់មុខនៅក្នុងទីផ្សារប្រទេសស្វីសដោយផ្តោតលើដំណោះស្រាយសន្តិសុខសម្រាប់អតិថិជនមកពីវិស័យសាធារណៈរបស់ប្រទេសស្វីស។ ចាប់តាំងពីការចាប់ផ្តើមនៃសកម្មភាពអាជីវកម្មរបស់ខ្លួននោះ CyOne Security ត្រូវបានកាន់កាប់ ១០០% ដោយបុគ្គលឯកជនជនជាតិស្វីស ៤ នាក់។ CyOne Security មិនមានទំនាក់ទំនងជាមួយសេវាកម្មស៊ើបការណ៍បរទេសណាមួយឡើយ។” ក្រុមហ៊ុនមិនបានឆ្លើយតបនឹងសំណួរជាបន្តបន្ទាប់ទៀតនោះទេថាតើវាអាចឯករាជ្យទាំងស្រុងពី Crypto បានទេ?
ដើមកំណើត Crypto ស្ថិតនៅក្នុងជម្លោះដ៏អស្ចារ្យនៃសតវត្សរ៍ទី ២០ ។ ស្ថាបនិករបស់វាគឺលោក Boris Hagelin កើតនៅប្រទេសរុស្ស៊ីប៉ុន្តែភៀសខ្លួនទៅប្រទេសស៊ុយអែតក្នុងកំឡុងបដិវត្តរុស្ស៊ី។ គាត់បានរត់គេចខ្លួនទៅអាមេរិកនៅពេលពួកណាហ្ស៊ីសចូលលុកលុយន័រវែសនៅឆ្នាំ ១៩៤០ និងបានលក់ម៉ាស៊ីនកូដនីយកម្ម ចល័តរបស់គាត់ទៅឱ្យកងទ័ពអាមេរិក។
នៅអាមេរិក លោក Hagelin ក្លាយជាមិត្ដភក្ដិនឹង William Friedman ដែលត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាឪពុករបស់បច្ចេកវិទ្យាកូនីយកម្មអាមេរិក ហើយពួកគេនៅតែជិតស្និទ្ធដដែលបន្ទាប់ពីលោក Hagelin ផ្លាស់ក្រុមហ៊ុនរបស់គាត់ទៅប្រទេសស្វីសបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមវិញនោះ។ បុរសទាំងពីរបានធ្វើកិច្ចព្រមព្រៀងសម្ងាត់មួយក្នុងឆ្នាំ ១៩៥១ នៅក្នុងក្លឹប Cosmos ក្នុងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនដើម្បីរឹតត្បិតការលក់ផលិតផលកូដនីយកម្មដ៏ទំនើបរបស់ខ្លួនទៅកាន់ប្រទេសនានាដែលត្រូវបានអនុម័តដោយសហរដ្ឋអាមេរិកនោះ។
នៅពេលបច្ចេកវិទ្យាកូដនីយកម្មបានវិវត្តពីមេកានិកទៅអេឡិចត្រូនិចក្នុងទសវត្សឆ្នាំ ១៩៦០ អង្គការសង្គមស៊ីវិលបានរៀបចំក្បួនដោះស្រាយដែលប្រើដោយឧបករណ៍ Crypto ដូច្នេះពួកគេអាចត្រូវបានដោះកូដយ៉ាងឆាប់រហ័ស។ ក្រុមហ៊ុននេះចាប់ផ្តើមផលិតម៉ាស៊ីនរបស់ខ្លួនចំនួនពីរម៉ូដែល។ ម៉ូឌែលជាច្រើនដែលមានសុវត្ថិភាពត្រូវបានលក់ទៅឱ្យរដ្ឋាភិបាល និងប្រព័ន្ធតឹងរ៉ឹងសម្រាប់មនុស្សគ្រប់គ្នាមុនពេលត្រូវបានកាន់កាប់ដោយ CIA និង BND នេះ។
សន្តិសុខនៃគ្រឿងបរិក្ខារ Crypto បានចាប់ផ្តើមធ្វើឱ្យមានការសង្ស័យបន្ទាប់ពីលោក Ronald Reagan បានធ្វើការអះអាងជាសាធារណៈអំពីការជ្រៀតជ្រែករបស់សហរដ្ឋអាមេរិកថស្ទាក់ចាប់ទំនាក់ទំនងរបស់មន្រ្តីលីប៊ីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងការបំផ្ទុះគ្រាប់បែកនៅ Berlin disco, La Belle នៅឆ្នាំ ១៩៨៦ ។ អ្នកស៊ើបការណ៍អ៊ីរ៉ង់ក្លាយជាមនុស្សគួរឱ្យសង្ស័យ ហើយសាកសួរអ្នកលក់ Crypto ម្នាក់ឈ្មោះ Hans Buehler ប៉ុន្តែមិនបានចាត់វិធានការអ្វីទេរហូតដល់ប្រហែល ៦ឆ្នាំក្រោយមក នៅពេលពួកគេចាប់ខ្លួន Buehler នៅពេលគាត់ហៀបនឹងហោះចេញពីទីក្រុងតេហេរ៉ង់នេះ។ ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់ដោះលែងគាត់ បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុនយល់ព្រមចំណាយ ១ លានដុល្លារដែលជាថវិកាដែលផ្តល់ដោយ BND នោះ។
ភាគច្រើននៃបុគ្គលិករបស់ក្រុមហ៊ុន Crypto មិនបានដឹងអំពីអាថ៌កំបាំងរបស់ក្រុមហ៊ុននោះទេ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ ១៩៧៧ វិស្វករម្នាក់ដែលមានការងឿងឆ្ងល់អំពីក្បួនដោះស្រាយរបស់វា ត្រូវបានបណ្តេញចេញបន្ទាប់ពីគាត់ធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងដាម៉ាស ហើយបានជួសជុលភាពងាយរងគ្រោះនៅក្នុងផលិតផលជាច្រើនរបស់ក្រុមហ៊ុនដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋាភិបាលស៊ីរីនោះ។
ការផ្សារភ្ជាប់គ្នារវាងការស៊ើបការណ៍សម្ងាត់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមហ៊ុន Crypto ត្រូវបានរាយការណ៍ដំបូងដោយកាសែត Baltimore Sun ក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៥ ដែលនាំឱ្យប្រទេសជាច្រើនឈប់ទិញពីក្រុមហ៊ុននេះ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រទេសអ៊ីរ៉ង់នៅតែបន្តទិញឧបករណ៍ Crypto អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំថែមទៀត។ នៅពេលសួរថាហេតុអ្វីបានជាគាត់មិនសួរសំណួរបន្ថែមទៀតអំពីក្រុមហ៊ុនដែលគាត់បានទិញនោះ លោក Linde ដែលជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនថ្មីនៃ Crypto International និយាយថាគាត់ចាត់ទុកការចោទប្រកាន់នេះថាគ្រាន់តែជាពាក្យចចាមអារាមប៉ុណ្ណោះ៕